Ἄφρον, ταύτῃ τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ· ἃ δὲ ἡτοίμασας τίνι ἔσται;
Λουκ. 12, 16-21
Ο άνθρωπος της σημερινής παραβολής δεν ήταν μόνο πλούσιος. Ήταν και ο άνθρωπος τον οποίο ευνόησαν πολύ οι περιστάσεις. «Εὐφόρησεν ἡ χώρα» του, λέει ο Κύριος. Ο Θεός του έστειλε τις βροχές και τους ανέμους, τους εύκρατους καιρούς, την ώρα που έπρεπε. «Ανέτειλε τον ήλιον» ο Πανάγαθος και ανθοφόρησαν τα δένδρα του, ωρίμασαν οι καρποί της γης, οι αγροί του πνίγηκαν στα μεστωμένα στάχυα. Έτσι το χώμα, η γη του, αναδείχθηκε χρυσάφι πραγματικό. Τα μάτια του δεν χόρταιναν να ατενίζουν την ομορφιά της ευφορίας. Στάχυα χρυσωμένα και ελαιόδενδρα βαρυφορτωμένα, αμπέλια και κάθε λογής καρπός, περίμεναν το ανθρώπινο χέρι, για να τα μαζέψει και να τα νοικοκυρέψει. Άρχισε λοιπόν ο πλούσιος τις φροντίδες, κατέστρωσε τα σχέδιά του, διότι είδε ότι οι αποθήκες του δεν μπορούσαν πια να χωρέσουν την πλούσια σοδιά του. «Καὶ εἶπε· τοῦτο ποιήσω· καθελῶ μου τὰς ἀποθήκας καὶ μείζονας οἰκοδομήσω, καὶ συνάξω ἐκεῖ πάντα τὰ γενήματά μου καὶ τὰ ἀγαθά μου». Και μετά σκέφθηκε: θα πω στην ψυχή μου· μην σκοτίζεσαι για τίποτα πιά, «ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου». Δεν πρόλαβε όμως να τα χαρεί, γιατί εκείνη την νύκτα πέθανε. Πριν ξεψυχήσει άκουσε τον Θεό να του δίνει ένα χαρακτηριστικό τίτλο. Δεν τον είπε ούτε αμαρτωλό, ούτε άδικο. Τον αποκάλεσε ανόητο και άμυαλο.
«Ἄφρον, τοῦ εἶπε, ταύτῃ τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ· ἃ δὲ ἡτοίμασας τίνι ἔσται;» Και ομολογουμένως ήταν ανόητος αφού έκανε
Σχέδια χωρίς Θεό
Παράδοξος μας φαίνεται κατ’ αρχήν, αυτός ο χαρακτηρισμός του πλουσίου της παραβολής. Παράδοξος, γιατί παρουσιάζεται ο άνθρωπος να έχει κάνει ένα σχέδιο καλά μελετημένο. Είναι ένα σχέδιο, που στηρίζεται πρώτα απ’ όλα στα δεδομένα που έχει. Βασίζεται σ’ ένα σταθερό κεφάλαιο. Η χώρα του ευφόρησε. Οι καρποί του είναι έτοιμοι για την αποθήκευση. Πατάει επομένως σε σταθερές βάσεις. Δεν περιμένει αυτός το ξένο κεφάλαιο. Έχει το δικό του. Έπειτα το σχέδιό του καλύπτει πολλά χρόνια. Έχει προοπτική μεγάλη. Στην ψυχή του μπορεί να πει ότι έχει «πολλὰ ἀγαθὰ κείμενα εἰς ἔτη πολλά».
Παρ’ όλα αυτά ο Θεός τον ονομάζει άφρονα. Και είναι πράγματι ανόητος, γιατί λησμονεί τον Κύριο, δεν υπολογίζει τον Παντοδύναμο. Κάνει σχέδια ο πλούσιος χωρίς τη σκέψη του Θεού. Ούτε καν υποψιάζεται πως υπάρχει και κάποιος άλλος, που έχει το λόγο του στη ζωή μας, που ίσως να πει σε κάποια στιγμή «ταύτῃ τῇ νυκτὶ» φεύγεις. Έτσι συνέβη με τον δυστυχή πλούσιο του σημερινού Ευαγγελίου.
Γεννάται όμως το ερώτημα, μήπως κι εμείς συλλαμβάνουμε τον εαυτό μας να σχεδιάζει πολλά και ποικίλα, χωρίς τη σκέψη του Θεού, χωρίς την προοπτική του θανάτου; Πρόκειται για όλες εκείνες τις περιπτώσεις που κάνουμε προοπτικές και σχέδια από τα οποία λείπει ο Θεός, αλλά και ο συνάνθρωπός μας. Και όταν κυριαρχεί ο εγωκεντρισμός αναγκάζουμε τον Παντοδύναμο να μας τιτλοφορήσει ανόητους. Πόσο διαφορετική όμως είναι η κατάσταση όταν έχουμε και
Χριστιανικές Προοπτικές
Επιβάλλεται, το θέλει ο ίδιος ο Θεός, να έχει ο Χριστιανός ένα σχέδιο, μιά προοπτική στη ζωή του. Χρειάζεται όμως αυτή να είναι φιλάνθρωπη και να στηρίζεται πάνω στην πέτρα, που είναι ο Χριστός. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα παραθεωρηθεί ο σχεδιασμός, η πρόοδος. Η χριστιανική όμως προοπτική δεν αγνοεί τον Κυβερνήτη του σύμπαντος. Δεν λησμονεί ότι όχι μόνο τα πουλιά του ουρανού, αλλά και η κορωνίδα της δημιουργίας, ο άνθρωπος, εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τον Θεό. Θα κινηθεί και ο άνθρωπος αλλ’ «οὐ τὸ πᾶν αὐτοῦ ἐστιν, ἀλλὰ δεῖται καὶ τῆς ἄνωθεν χάριτος» (Χρυσόστομος). Γι’ αυτό και ο προφήτης του Θεού έλεγε: «Οἶδα, Κύριε, ὅτι οὐχὶ τοῦ ἀνθρώπου ἡ ὁδὸς αὐτοῦ, οὐδὲ ἀνὴρ πορεύσεται καὶ κατορθώσει πορείαν αὐτοῦ» (Ιερεμίου ιʹ 23). Δηλαδή, γνωρίζω Κύριε, ότι η πορεία της ζωής μου δεν εξαρτάται μόνο από μένα αλλά και από σένα τον Παντοδύναμο. Έτσι ο πιστός κάνει τα σχέδιά του, αλλά πάντοτε λέει ο,τι και ο απόστολος Παύλος, «τοῦ Θεοῦ θέλοντος» (Πράξ. ιηʹ 21) ή όπως ο θείος Ιάκωβος γράφει, «ἐὰν ὁ Κύριος θελήσῃ καὶ ζήσομεν καὶ ποιήσομεν τοῦτο ἢ ἐκεῖνο» (Ιάκ. δʹ 15). Αυτό σημαίνει ότι είναι δυνατόν οι προοπτικές μας να μην ευοδωθούν ή και να ματαιωθούν. Χριστιανική προοπτική σημαίνει ακόμη ότι το καθετί, που σχεδιάζουμε πρέπει να είναι σύμφωνο με το θέλημα του Θεού. Ο άφρων πλούσιος ούτε τον Θεό σκέφθηκε, ούτε και το σχέδιό του ήταν σύμφωνο με το θέλημα του Θεού, αφού στηριζόταν στον εγωισμό και την πλεονεξία. Εφ’ όσον ο κάθε άνθρωπος αποτελείται όχι μόνο από σώμα αλλά και από ψυχή αιώνια και αθάνατη, δεν μπορεί να διαγράφει από τη ζωή του κάθε τι που αναφέρεται στο πνευματικό πεδίο. Είναι ανόητο να σχεδιάζουμε μόνο για το τί θα φάμε και τί θα φορέσουμε, χωρίς να εντάσσουμε μέσα στην προοπτική μας και τί θα κάνουμε για το πνεύμα μας, την ψυχή μας, τη βελτίωση του χαρακτήρα μας, τον πλησίον μας. Μιά χριστιανική προοπτική για μας και τα παιδιά μας θα περιέχει και τις υλικές ανάγκες, δεν θα λησμονήσει όμως και την πνευματική μας τροφοδοσία. Έτσι θα φυγαδεύεται η αγωνία και το άγχος από τη ζωή μας.
Πηγή: Περιοδικό “Ζωή”, τεύχος Νοεμβρίου 2022